Жосықсыз жұмыс берушілердің алғашқы реестрі жасалады
2024 жылғы 12 желтоқсанында Астанада өткен баспасөз мәслихатында «Әділдік және өркендеу» қоғамдық қоры өзінің жаңа бастамасын жариялады. Жосықсыз жұмыс берушілер тізімінің мақсаты – жұмыс берушінің еңбек заңнамасын сақтауына қоғамдық бақылауды күшейту. Еңбек кодексін бұзу жайттарын жария ету.
Реестрдің ережесі Қордың adildik.org.kz сайтына жүктелді.
Жұмысшының Еңбек кодексінің 22-бабында қарастырылған құқығын бұзған кез келген жұмыс беруші реестрге енгізілуі мүмкін. Жалақының кешіктірілуі, қауіпсіздік техникасын сақтамау, жұмыс тоқтап тұрғаны үшін ақы төлеуден бас тарту, төленетін еңбек демалысын бермеу, жұмыстан заңсыз шығару сынды жағдайлар реестрге енгізуге себеп бола алады. Бұл тұста жұмыс беруші мен жұмысшы арасында еңбек шартының болуы міндетті емес. Қолында еңбек шарты болмаса да, жұмысшының Еңбек кодексінде қарастырылған құқықтары бар.
Еңбек құқығының бұзылуы жайлы ақпаратты жұмысшы, ұжым, БАҚ, билік органдарының өкілдері, кәсіподақтар, үкіметтік емес ұйымдар және оқиға куәгері де ұсына алады. Бұл үшін Қор сайтында арнайы форманы ???? толтыру керек.
Реестрде заңды тұлғаның атауы, мекенжайы, саласы, құқықбұзушылық түрі мен саны және т.б. деректер болады.
Жосықсыз жұмыс беруші реестрінің ережесінде ұсынылған мәліметтердің дәйектілігі қатаң бақыланады. Өтініш беруші еңбек қатынасы мен құқықбұзушылық фактісін растайтын құжаттарды ұсынуға тиіс (мәселен, хабарламалар скриншоты, еңбек шартының көшірмесі...). Егер жұмыс берушінің әрекетіне қатысты еңбек ұжымынан шағым түссе, жұмысшылар қол қойған парақты ұсыну жеткілікті.
Қор ақпаратты ашық дереккөздерден тексере алады. Қажеттілік туындаған жағдайда ресми сұрау жібереді. Алайда деректердің растығы үшін жауапкершілік өтініш берушіге жүктеледі. Шындыққа жанаспайтын шағымдардың алдын алу үшін өтініш берушіні жауапкершілік жайлы ескертудің бірнеше кезеңі қарастырылған.
Реестрге енген жұмыс берушілер уәжбен келіспесе, ақпаратты жоққа шығаратын дәлелдерді ұсына алады. Олар расталса, тізімнен шығарылады. Бірақ құқықбұзушылық қайталанса, бұл жұмыс берушіні реестрден алып тастау уақыты созылады.
Қор өтініш берушілердің жеке деректерін жарияламайды. Реестр қордың adildik.org.kz сайтында жарияланады. Кез келген адам оның мазмұнымен таныса алады. Онлайн режимінде толықтырылып отырады.
Осылайша ақпаратты бір жерде жинақтау қазақстандықтарды жосықсыз жұмыс берушімен еңбек қатынасынан қорғайды.
"Бұл реестрдің жүзеге асырылуы еңбек құқығы бұзылған жұмысшылар мен осы мәселеге бейжай қарамайтын қазақстандықтардың белсенділігіне байланысты. Жұмыс беруші алдап кетсе немесе осындай жағдайға куә болсаңыз, бізге хабарлауға шақырамыз. Реестрге қоссақ, компания атауы мен жетекшілерін барша ел білетін болады!
Реестр – жай ғана тізім емес. Жұмысшы құқығын қорғау мүмкіндігі. Біздің бастамамыз әр адамның еңбегі бағаланатын қоғам құру жолындағы қадам боларына сенеміз", - деді баспасөз мәслихатында Қор директоры Дана Рысмұхамедова.
Реестрді іске қосу қоғамдық бақылауды дамытып, құқықтық мәдениетті нығайтуға жағдай жасайды.
Қор барша жұмысшыны, қоғамдық ұйым өкілдері мен азаматтарды еңбек адамының құқығын қорғап, әлеуметтік әділдікті нығайтуды көздейтін бастаманы белсенді қолдауға шақырады.
Жосықсыз жұмыс берушілердің алғашқы реестрі 2025 жылдың басында жарияланады.
Анықтама:
«Әділдік және өркендеу» қоғамдық қоры – жаңа үлгідегі үкіметтік емес ұйым.
Қор белсенді азаматтық ұстанымы бар, Әділетті Қазақстан құруға үлес қосқысы келетін қазақстандықтарды біріктіреді. 20 өңірде өкілдігі мен 7000-нан астам жақтасы бар.
Қор өз жұмысында қоғамдық бақылау мен әлеуметтік мониторингке ерекше басымдық береді.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ақпаратына сәйкес, жыл басынан бері 277 кәсіпорынның 18,7 мың жұмысшыға жалақы бойынша қарызы бар екені анықталған. Берешектің жалпы сомасы – 4,4 млрд теңге. Тексеріс кезінде түрлі ұйымда еңбек құқығының бұзылуының 7,5 мың жағдайы белгілі болды.
Баспасөз хатшысы – Гүлжан Марқабаева, +7 701 986 9966, adildik.org.kz@gmail.com
Новый инструмент защиты трудовых прав: Реестр недобросовестных работодателей
12 декабря 2024 года на пресс-конференции в Астане общественный фонд «Әділдік және өркендеу» объявил о запуске Реестра недобросовестных работодателей (РНР). Впервые в Казахстане создан уникальный репутационный инструмент защиты трудовых прав работников, усиления общественного контроля за соблюдением трудового законодательства работодателями и придания огласке случаев нарушения Трудового кодекса.
Положение о Реестре размещено на сайте фонда adildik.org.kz. Реестр формируется на основе принципов объективности, открытости, справедливости и приоритета прав работников.
Любой работодатель, который однократно или более количество раз нарушил права работника, предусмотренные ст. 22 Трудового кодекса РК, может быть включен в Реестр недобросовестных работодателей. Поводом для включения в Реестр может стать в том числе задержка заработной платы, несоблюдение техники безопасности, неоплата простоя, отказ в предоставлении оплачиваемого отпуска, незаконное увольнение и т.д. При этом неважно, заключён между работником и работодателем трудовой договор или нет, так как даже в случае отсутствия договора работник обладает всеми основными правами и обязанностями, предусмотренными Трудовым кодексом.
Сведения о фактах нарушения трудовых прав работодателем может передать лично работник или группа работников, чьи права были нарушены, а также СМИ, представители органов власти, профсоюзов, НПО, любой человек, имеющий информацию о факте нарушения. Для подачи сведений необходимо заполнить специальную форму ???? на сайте фонда.
В Реестр включается информация о названии юридического лица, адресе, отрасли, количестве и типах нарушений, их периодах, а также дополнительные репутационные сведения, такие как негативные публикации в СМИ, наличие судебных разбирательств по трудовым вопросам.
Положение о Реестре недобросовестных работодателей предусматривает строгий контроль достоверности предоставляемых сведений. Инициаторы подачи информации обязаны прикрепить документы или материалы, подтверждающие факт трудовых отношений и нарушений (например, скрины переписок, копии трудовых договоров и др). Для коллективных обращений достаточно самого факта подачи с приложением файла с подписями работников.
Фонд проверяет сведения через открытые источники и официальные запросы. Однако ответственность за достоверность информации возлагается на заявителя в соответствии с законодательством РК. Предусмотрены несколько этапов информирования инициаторов об их ответственности, что исключает случайную подачу недостоверных данных.
Работодатели, несогласные со включением в Реестр, могут предоставить опровергающие доказательства или устранить нарушения. В таких случаях сведения будут исключены из Реестра. Однако при повторных нарушениях трудовых прав информация остается в Реестре дольше, что усиливает репутационное давление на нарушителей.
Фонд берет на себя обязательства не разглашать персональные данные обратившихся. Все данные физлиц анонимизируются, Фонд не использует, не разглашает и не передает ФИО и контактные данные инициаторов, третьих лиц и работников, в отношении которых было совершенно нарушение прав, без их согласия.
Независимость общественного фонда «Әділдік және өркендеу» является гарантией исключения конфликтов интересов при формировании РНР.
Включение и исключение работодателей из РНР осуществляется Фондом исключительно безвозмездно. Общественный фонд «Әділдік және өркендеу» обязуется не принимать спонсорские пожертвования от юрлиц, включенных на момент предложения о пожертвовании в РНР и в течение 6 месяцев после исключения из РНР. В случае повторного нарушения и включения работодателя в РНР общественный фонд «Әділдік және өркендеу» берет на себя обязательства никогда не принимать пожертвования от данной организации.
Реестр публикуется в открытом доступе на официальном сайте фонда adildik.org.kz, что позволяет каждому ознакомиться с его содержанием. Обновляться Реестр будет в режиме онлайн.
Вся эта информация, собранная в одном месте, поможет уберечь казахстанцев от сотрудничества с недобросовестным работодателем.
«Формирование Реестра недобросовестных работодателей зависит от активности самих работников, права которых нарушены и всех неравнодушных казахстанцев. Мы обращаемся к тем, кто столкнулся с обманом работодателя, знает о фактах нарушения трудовых прав других людей сообщать нам эти сведения, чтобы включить эти организации в Реестр. И тогда названия этих компаний, имена их руководителей, узнает вся страна!
Реестр – это не просто список. Это инструмент, который позволит каждому работнику защитить свои права, а добросовестным работодателям – укрепить свою репутацию. Мы верим, что эта инициатива станет еще одним шагом к построению Справедливого Казахстана, где труд каждого человека будет защищён и оценён по достоинству», – сообщила на пресс-конференции директор фонда Дана Рысмухамедова.
Запуск Реестра является вкладом в развитии общественного контроля и укреплении правовой культуры. Благодаря Реестру работники смогут лучше ориентироваться на трудовом рынке и будут осведомлены о рисках, если они решат устроиться на работу к недобросовестному работодателю. Наниматели, в свою очередь, получат дополнительный стимул соблюдать законы в отношениях с работником.
Фонд призывает всех работников, общественные организации и граждан активно участвовать в поддержке этой инициативы, направленной на защиту прав трудящихся и укрепление социальной справедливости.
Первый Реестр недобросовестных работодателей будет представлен уже в начале 2025 года.
Справка:
Общественный фонд «Әділдік және өркендеу» – НПО нового типа.
Фонд объединяет людей с активной гражданской позицией, готовых вносить личный вклад в построение Справедливого Казахстана. Объединение имеет представительства во всех 20 регионах Казахстана и на сегодня насчитывает свыше 7000 сторонников.
Особая роль в деятельности фонда отводится инструментам общественного контроля и социального мониторинга.
По данным Министерства труда и социальной защиты Республики Казахстан с начала 2024 года на 277 предприятиях республики выявлена задолженность по заработной плате перед 18,7 тыс. работников на сумму 4,4 млрд тенге. Кроме того, в ходе проведенных проверок в различных организациях выявлено более 7,5 тыс. нарушений трудовых прав.
Пресс-служба – Гульжан Мархабаева, +7 701 986 9966,
adildik.org.kz@gmail.com
https://adildik.org.kz/tpost/zv5k7cu071-novii-instrument-zaschiti-trudovih-prav
https://adildik.org.kz/tpost/sncfpu0vd1-or-zhosisiz-zhmis-berushlerd-alashi-rees