Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету-Қазақстанның әл-ауқатының кепілі

Ақмола облысының Әділет департаменті халыққа құқықтық көмек көрсетуге қатысты түсіндіру іс-шараларын тұрақты негізде жүргізеді. Департамент бұл іс-шараларды адвокаттардың, нотариустардың, Заң консультанттарының және жеке сот орындаушыларының қатысуымен өткізеді. Біздің қарым-қатынасымыз тірі қарым-қатынас арқылы да, интернет-ресурстар арқылы да жүзеге асырылады.

Мақалада Мемлекет кепілдік берген заң көмегі сияқты ұғымға ерекше назар аударылады. Оқырманның қызығушылығын ояту үшін алға қарай жүгіре отырып, мемлекет бұл көмекті тегін көрсетеді деп айтамын. Сонымен, кірісейік.

Еліміздің Конституциясының 13-бабында әрбір азаматтың қорғалу құқығына кепілдік берілген. Бұл нені білдіреді, шын мәнінде, аз адамдар түсінеді. Азаматтың адвокаттың, нотариустың немесе құқықтық қорғаудың басқа субъектісінің қызметтерін ақылы негізде пайдалану мүмкіндігі болмаған кезде өмірлік жағдайлар болады. Мұндай жағдайларда мемлекет оған кепілдендірілген заң көмегін тегін, яғни мемлекет есебінен береді.

Бұл көмекті ақысыз негізде кім алады, оны алуға өтініш бере алмайды және оны алу үшін қайда бару керек, осы мақаланы оқыңыз.

Мемлекет кепілдік берген заң көмегі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтық, әкімшілік және қылмыстық процестер барысында ұсынылады. Ол оны алуға құқығы бар жеке тұлғаларға көрсетілуі мүмкін. Орталық атқарушы орган мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган болып табылады. Біздің облыс аумағында Ақмола облысының Әділет департаменті осындай болып табылады.

Мемлекет кепілдік берген заң көмегі құқықтық ақпараттандыру және құқықтық консультация беру, соттарда, қылмыстық қудалау органдарында, басқа да мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдарда жеке тұлғалардың мүдделерін қорғау және білдіру, жеке сот орындаушыларының алименттер мен жалақыны өндіріп алу туралы атқарушылық құжаттарды орындауы бойынша мәжбүрлеу шараларын қабылдау түрінде көрсетіледі.

Жеке және заңды тұлғалар мемлекет кепілдік берген заң көмегін құқықтық ақпараттандыру түрінде тегін алу құқығына ие.

Соттарда, қылмыстық қудалау органдарында, өзге де мемлекеттік органдар мен мемлекеттік емес ұйымдарда жеке тұлғаларға құқықтық консультация беру, олардың мүдделерін қорғау және білдіру мынадай санаттағы адамдарға көрсетілуі мүмкін:

- ҚР "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы"заңнамасына сәйкес әкімшілік жауапкершілікке тартылған тұлғаға;

- Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу заңнамасына сәйкес талап қоюшыға;

- Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес күдіктілер, айыпталушылар, сотталушылар, сотталғандар, ақталғандар, жәбірленушілер болып табылатын адамдарға;

-Адвокат, егер қажет болса, жазбаша түрде құқықтық сипаттағы құжат жасай алады.

Мемлекет кепілдік берген заң көмегін мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде, сондай-ақ адвокаттар, нотариустар, жеке сот орындаушылары көрсетеді.

Егер өтініш беруші оны алуға құқығы бар адамдар санатына жатпаған және өтініш берушінің өтініші құқықтық сипатта болмаған жағдайларда, құқықтық консультация беру, қорғау және өкілдік ету түрінде мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсетуден бас тартылады.

2020 жылдан бастап елімізде жүргізіліп жатқан цифрландыру саясатын ескере отырып, мемлекет кепілдік берген заң көмегі жүйесіне "Е-Заң көмегі"ақпараттық жүйесі енгізілді. Осы жүйенің артықшылығы адвокаттық қызметті және Заң консультанттарының қызметін автоматтандыруды көздейтін заң көмегінің бірыңғай ақпараттық жүйесін құру жөніндегі "Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының ережелерін іске асыру болып табылады.

Қорытындылай келе, кез келген жағдайда тегін заң көмегін көрсету мәселелері бойынша түсініктеме алу үшін біздің облыстың кез келген азаматы тікелей өзі Ақмола облысының Әділет департаментіне немесе Департаменттің ресми сайтында көрсетілген телефондарға қоңырау шала алатынын атап өткім келеді.

Ә. Ержанов,

Ақмола облысы

Әділет департаментінің

Құқықты түсіндіру және

халыққа заң көмегін көрсету

бөлімінің басшысы